Бекъий-Юрт

Майское (Северная Осетия)» яхачунгара дӀасалостам ба)

Бекъий-Юрт, е Ма́йски (эрс: Майское, хӀир. Майскæй) — ГӀалме шахьара къаьнара гӀалгӀай юрт, паччахьалкхен Ӏаьдалга диллача, карарча хана хӀирий доазонгахьа лоархӀаш я.

Юрт
Бекъий-Юрт
Майское
хӀир. Майскæй
43°11′11″ с. ш. 44°43′16″ в. д.HGЯO
Паччахьалкхе  Россе Федераци
Федерацен субъект ХӀирийче
Муниципальни шахьар ГӀалме
Юртда ЦӀолой Ӏалаудина Мухьмад
Тархьари географии
Йиллай 1952 шу
Лакхал 544 м
Ӏалама лоаттам ТӀуна континентальни
Сахьата оаса UTC+3:00
Бахархой
Бахархой 6163[1] саг (2020)
Къамаш гӀалгӀай, эрсий
Динаш сунний бусалба
Паччахьалкхен мотт хӀирий, эрсий
Дагарга идентификатораш
Телефоний код +7 86731
Пошта индекс 363103
Код ОКАТО 90240845001
Код ОКТМО 90640445101
Номер в ГКГН 0053173
ams-maiskoe.ru
Бекъий-Юрт (Россия)
Бекъий-Юрт
Москоа
Бекъий-Юрт (ГӀинбухера ХӀирийче)
Бекъий-Юрт
Бекъий-Юрт (ГӀалме шахьар)
0
Бекъий-Юрт

Географи

тоаде

Юрт улл ГӀалме аьттача берда тӀа, Ӏаьлаха-Чуртен хьарсама́ из духьала кхийттачул тӀехьагӀа.

ЗӀилбухехьа Мочкъий-Юрти, хил дехьа Ольгинскоеи улл цунна, гӀинбухехьа Нана-Наьсаре я, гӀинбухьеи малхбузехьеи вийрзача ТӀой-Юрт я[2]. ТӀой-Юрт йолча оагӀорахьа Бекъий-Юрта́ Новое яха керда юрт хьатӀаяьй.

Тархьар

тоаде

Юрт XIX бӀаьшаре долалуш йилла́р Хьоашаланаькъан Бекъа ва. Бекъа тайпа доладаьча Хьошакъий виӀий-виӀий-виӀий воӀ хиннав[3]. 1838 шера юрта 15 дезали хиннад берригаш 91 саг волаш[4].

XIX бӀаьшаре ах чакхдаьнначул тӀехьагӀа Бекъий-Юрт дӀа а яьнна, карташта тӀа хьоаяьяц. Цига денз Ӏилман балхашка мара лелаяьяц цун цӀи[5].

Таханара Бекъий-Юрт Мочкъий-Юртарча консервни завода́ гонахьа хьахиннай 1952 шера.

1992 шера гӀалгӀаштеи хӀираштеи юкъе къовсам хилалехьа Бекъий-Юрта вахаш 2899 саг хиннав – дукхагӀча даькъе гӀалгӀайи эрсийи. Къовсам болабелча 18 хӀирий цӀа (217 саг) юртара дадда дахад. Цар цӀенош ГӀалме шахьара кхыча юрташкара бе́ха́ Ӏобехка́ча гӀалгӀаша дӀалаьцад[6].

1994 шера «Чухьанахьа гӀолла дӀа-юха баьхача наьха цӀенге «Майски» (эрс: Городок внутренне перемещенных лиц "Майский") йиллай ГӀалгӀай Мехкадаь Овшанаькъан Руслана амарца. Хьалхара вагончикаш Бекъий-Юрта аьшкнаькъа йистерча даьсса лаьттача лаьтта тӀа увттаяьй ГӀалгӀайченцара гӀайна йисте. Нах шер-шера тӀабетталуш хиннаб. Дуккха нах лагера тӀа 1997 шера а, 1997 шера а ӀотӀакхийтта хиннаб: 1992 шера Шолжа-ГӀала тӀарча гаргара нах болча бе́ха дӀабаха́ хинна гӀалгӀай юха а бовдда безаш хиннаб, Шолжа-ГӀала тӀа тӀом хьа́р бахьан долаш.[6].


Бахархой

тоаде
Бахача наьх дукхал
2002[7]2010[8]2011[9]2012[10]2013[11]2014[12]2015[13]
5146731572947117694467806688
2016[14]2017[15]2018[16]2019[17]2020[1]
65716446635662696163
Къамай лоаттам

2010 шера Россера беррига нах дӀаязбарах[18]:

Къам Дукхал,
саг
Дакъа
берригача бахархоех, %
гӀалгӀай 7096 97,0 %
эрсий 99 1,4 %
нохчий 38 0,5 %
кхыбараш 82 1,1 %
берригаш 7315 100 %

Инфраструктура

тоаде

Юрта ши маьждиги, ишколеи, амбулатории, пошти, тикаши я. Чуйиллай газ, свет, интернет[19].

Белгалдаккхар

тоаде
  1. 1,0 1,1 Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла 2020 шера наджгоанцхой бетта 1 денга (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 17.10.2020. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 17.10.2020.
  2. topomapper.com. www.topomapper.com (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 13.02.2021. — подробная карта Чечни и Ингушетии
  3. Хашагульгов М. Х. Фамильный род Хашагульговых. — Нальчик, 2017. — С. 21.
  4. Картоев М. М., 2014, оа. 467.
  5. Сулейманов А. С., 1980, оа. 21.
  6. 6,0 6,1 Сокирянская Е., Хантаганаькъан А. (А. Хантыгов). Забытые люди. Городок вынужденных мигрантов «Майский», Республика Северная Осетия, Пригородный район// Доклад по материалам социального исследования ПЦ «Мемориал»]], 09.12.2004
  7. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более (эрс.). Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 3.02.2012.
  8. Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года по РСО-Алания. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений и населённых пунктов
  9. Оценка численности населения муниципальных образований Республики Северная Осетия-Алания на 1 января 2011-2015 годов. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 4.05.2015. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 4.05.2015.
  10. Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла. Таблица 35. Массехана бахача наьх дукхала оценка 2012 шера наджгоанцхой бетта 1 денга. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.05.2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 31.05.2014.
  11. Россе Федерацен бахархой дукхал муниципальни кхолламашка гӀолла 2012 шера наджгоанцхой 1 денга. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 16.11.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 16.11.2013.
  12. Таблица 33. Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2014 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 2.08.2014. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.08.2014.
  13. Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2015 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 6.08.2015. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 6.08.2015.
  14. Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2016 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа
  15. Россе Федерацен бахархой дукхал. Муниципальни образованешка гӀола 2017 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа (эрс.) (31 кӀимарса 2017). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.07.2017. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 31.07.2017.
  16. Россе Федерацен бахархой дукхал. ЛаьрхӀай муниципальни образованешка 2018 шера наджгоанцхой бетта 1 дийнахьа. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 25.07.2018. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 26.07.2018.
  17. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 31.07.2019. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 2.05.2021.
  18. Том 4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 19.08.2013. Архиве диллад 2016 шера тушола 5 дийнахьа.
  19. О нас (эрс.). Администрация Майского сельского поселения (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 13.02.2021. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 9.10.2018.

Литература

тоаде
  • Картоев М. М. Ингушетия в политике Российской империи на Кавказе. XIX век. Сборник документов и материалов.. — Магас, 2014.
  • Сулейманов А. С. Топонимия Чечено-Ингушетии. — Грозный, 1980. — Т. 3.