ГӀалгӀайче (газет)
[[Category:Газеташ
| «ГӀАЛГӀАЙЧЕ» | |
|---|---|
 | |
| Ший цӀи | «ИНГУШЕТИЯ/ГӀАЛГӀАЙЧЕ» |
| Тайпа | юкъарлен-политикан газета |
| Формат | А3 |
| Доалдер | ГӀалгӀай Республикан правительство |
| Издатель | ГАУ редакция газеты «Ингушетия» |
| Паччахьалкхе | Эрсече |
| Керттера редактор | Боканаькъан Шамсудин |
| Штате бола корреспонденташ | 10 саг |
| Хьадийлад | 24.04.1993 |
| Мотт | эрсий |
| Арадувл | хӀара кӀира́ |
| Доккхал | 32 оаса |
| Керттера офис |
 Россе Федераци, Магас, Никита Хрущева цӀерагӀа йола урам, 12-гӀа цӀа. |
| Тираж | 5000 |
| МазаоагӀув | gazetaingush.ru |
| Ло:Курсив или нет | |
|---|---|
| Ло:Курсив или нет | |
| | |
| Специализаци | литературан-исбахьален а юкъарлен-политически а |
| Маца арадувл | шера́ диазза, квартала́ цкъа[1] |
| Мотт | гӀалгӀай |
| Редакцен адрес | Шолжа-ГӀала |
| Керттера редактор | Ведажанаькъан Ахьмад, Вешкаранаькъан Мухьмад |
| Мохк |
 ГӀалгӀайче |
| Арахецар | Нохч-ГIалгIай АССР-а Советий йоазонхой Союза маьже |
| Изданен тархьар | 1958 шера денз |
| Хьадийла таьрахь | 24 бекарга 1993 |
| МазаоагӀув | gazetaingush.ru |
[[ОагӀат:Ло:Национальные издания]]Шод корабаьб лерашка: Ло:Языковая категория для
«Лоаман Ӏуйре» (эрс: «Утро гор») — Нохч-ГӀалгӀай АССР йолча хана арадийна, гӀалгӀай литературно-исбахьален а юкъарлен-политически а альманах да.
1958-ча шера бекарга бетта 2-ча дийнахьа Нохч-ГӀалгӀай обкома КПСС бюро «Об издании художественных произведений чечено-ингушских поэтов и писателей» яха чӀоагӀам тӀаийцар. Цу шера оагӀой бетта 7-13 деношка дӀайихьар РСФСР йоазонхой хьалхара съезд. Цига гӀалгӀай йоазонхошта юкъера дакъа лоацаш хилар Заьзганаькъан Бахьаудин.
1958-ча шера тӀеххьарча деношка арахийцар гӀалгӀайии нохчийи йоазонхой «Дружба» яха журнал. Дукха ха ялале цох ши альманах хьадир, нохчий альманахах «Орга» (эрс: Аргун) аьнна цӀи тилла, гӀалгӀайчох «Лоаман Ӏуйре» (эрс: «Утро гор») аьнна[2].
«Лоаман Ӏуйре» арадувлар шера диазза, хӀара кварталах цкъа[1]. 1962-ча шера маьтсела бетта денз 1969-ча шерага кхаччалца альманаха редакторал болх беш хилар Ведажанаькъан Абукара Ахьмад. 1983—1992 шерашка редактора болх бир Вешкаранаькъан Султана Мухьмада{{подст:АИ}}.
«Лоаман Ӏуйре» яхача альманаха тӀеххьара номер араяьлар 1990-ча шера. 1991-ча шера цун метта арадувла доладелар литературно-исбахьален дола «Маьтлоам» яха журнал, керттера редактор Вешкаранаькъан Мухьмад а волаш. Редколлегена юкъе вар Хамхой Мустапа, Пхьилекъонгий Махьмад-СаӀид, Ӏахилганаькъан Микаьил[3].
«Ломан Ӏуйре» альманаха тӀа кепабетташ арабийнаб дукхача йоазонхой кхоллам: Янданаькъан Жамалдий, Чахканаькъан Капитона, Коазой Ӏийсай, Хамхой Ахьмада, ТӀоаршахой ИбрахӀима, Заьзганаькъан Бахьаудина, Боканаькъан Ахьмада, Ведажанаькъан Ахьмада, Гаьгенаькъан Гирихана, Ӏахилганаькъан Микаьила, Горчхананаькъан Бадрудина, Пхьилекъонгий Хьусена, Хьоашаланаькъан Ӏаьлий, Кхоартой Мурада, Малсаганаькъан Абой, Дахкилганаькъан ИбрахӀима, иштта кхыболча йоазонхой кхоллам а{{подст:АИ}}.
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ 1,0 1,1 Патиев, 2023, оа. 391.
- ↑ Патиев, 2022, оа. 111.
- ↑ Вышегуров, 1991, оа. 70.
Литература
тоаде- Писатели Ингушетии / Сост. Я. С. Патиев. — Ростов-на-Дону : «Южный издательский дом», 2022. — 111 с. — ISBN 978-5-98864-071-4.
- Ингушетия: популярная иллюстрированная энциклопедия / Сост. Я. С. Патиев; науч. ред. М. Г. Цароева, Т. Х. Матиев. — Магас : «Сердало», 2023. — 816 с. — ISBN 978-594452-185-9.
- Маьтлоам / М. С. Вышегуров. — Шолжа-ГӀала : «Книга», 1991. — 70 с.]]
ГӀалгӀайче (Ингушетия) — эрсий меттала арахецаш дола ГӀалгӀайчен юкъарлен-политикан газет[1]. ГӀалгӀайчен правительствон официальни зарбан маьже я[2]. Йизза йола юридически цӀи — ПАУ «ГӀалгӀайче» газета редакци (ГАУ редакция газеты «Ингушетия»).
Тематика
тоадеГазето ГӀалгӀай мехкаца дувзаденна долча хӀамех хоам бу, чу хинна дале а, арахьа хинна хӀама дале а. Къаьстта аьлча, юкъарлен-политикан хьалах дувц, экономикаца дувзаденнача хаттарех жоп тел, иштта унахцӀено лоръярахи, дешарахи, юртбоахамахи иштта кхыча гӀулакхех лаьца дола хьалаш тохк[3][4].
ГӀалгӀай Республика арахеца керда законодательни акташта а кепатох цунца цхьана уж юридически дӀачӀоагӀдерца.
ХӀара кӀирара тираж — 5000 газет.
Тархьар
тоадеГазета хьалхара номер шолжа шахьара «Къахегама байракх» яхача газета кӀийлен а йолаш 1993-ча шера бекарга бетта 24-ча дийнахьа кепатеха араяьннай Сипсой-ГӀалий тӀа (хӀанз Шолжа-Пхьа я). «ГӀалгӀайче» газет хьакхолла аьнна амар Овшанаькъан Руслана кӀеззига тӀехьагӀа даь хиннад — Тушел 27-ча дйинахьа.
Газета оттадаьри цун хьалхара тоадархо хиннари цӀихеза вола Шадинаькъан Сулумбика Хьусейн хиннав, ГӀалгӀайчен Пачхьалкхкомитета зарбан хьалхара кулгалхо хинна вола.[5]. 1994-ча шера цунна когаметта Чахканаькъан Ӏалаутдина Манолис тӀавенав (тӀехьагӀа ГӀалгӀайчен президента пресс-секретарь, ГӀалгӀайчен культура министр, Эрсечен Минкультура пресс-гӀулакха кулгалхо хургвола)[6]
2016-ча шера формати, дизайни, арахецара хаи хийца а хийца, бизнез-чудуллар «Беркат» а долаш редакци кердача газета тӀа даьнннад. Цу хана хоамий онлайн-портал а йолаяьй[7].
2016-ча шера PDF-формате электронни дӀатӀаязвалар юкъедаьккхад.
Редакци
тоаде«ГӀалгӀайчен» керттера тоадархой:
- Шадинаькъан Хьусейн (1993—1994, 1995—1997).
- Чахканаькъан Манолис (1994—1995, 1999—2002).
- Ноакастой Хаваш (1997—1999).
- Гадаборшанаькъан Або (1997, 2002—2008).
- Боранаькъан ФатӀимат (2008—2012).
- Мержой Ӏийса (2012—2015).
- Боканаькъан Шамсудин (2015 — вай ханнолца).
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ Республиканские СМИ. www.ingushetia.ru. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 12.01.2017.
- ↑ Перечень наименований зарегистрированных СМИ. Роскомнадзор. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 12.01.2017. Архиве диллад 2021 шера оагӀой 25 дийнахьа.
- ↑ Об издании, «Ингушетия» (интернет-газета) (13 тушола 2016). Техкад укх дийнахьа: 4.01.2017.
- ↑ История газеты – это история республики. pravitelstvori.ru. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 4.01.2017.
- ↑ Масс-медиа | Лица Ингушетии | Коммуникационное агентство «Партнёр плюс». right-partner.ru. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 4.01.2017.
- ↑ Министерство Культуры Российской Федерации (эрс.). mkrf.ru. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 23.04.2017. Архиве диллад 2017 шера бекарга 24 дийнахьа.
- ↑ «Ингушетия» — в новом статусе. Ингушетия.Ru (21 тушола 2016). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 4.01.2017.