ГиретӀе
ГиретӀе (эрс: Гирети, Гериты) — гӀалгӀай юкъерча бӀаьшерий заман кхаьлл я. ГӀалгӀай Мехка ЖӀайраха шахьаре улл.
| Юрт | |
| ГиретӀе | |
|---|---|
| 42°50′35″ с. ш. 44°56′56″ в. д.HGЯO | |
| Паччахьалкхе |
 Россе Федераци |
| Федерацен субъект | ГӀалгӀайче |
| Муниципальни шахьар | ЖӀайраха шахьар |
| Юрта хьисапе моттиг | Хьули |
| Тархьари географии | |
| Сахьата оаса | UTC+3:00 |
| Бахархой | |
| Бахархой | 0[1] саг (2010) |
| Къамаш | гӀалгӀай |
| Динаш | бусалба |
| Паччахьалкхен мотт | гӀалгӀай, эрсий |
| Дагарга идентификатораш | |
| Пошта индекс | 386433 |
| Код ОКАТО | 26205805035 |
| Код ОКТМО | 26620450271 |
|
|
|
.svg)
Административни лоархӀаш хилча ГиретӀе ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш я.
ЦӀи
тоадеГӀалгӀай меттала укх кхаьллах «ГиретӀе» оал[2]. Эрсий меттала — «Гирети»[3], «Герите»[4], «Гериты»[5].
Статус
тоадеРоссе Федерацен а ГӀалгӀай Республика а моттигерча шедоалдарах лаьца долча законашка диллача, ГиретӀе статусах «село» я, «сельское поселение Гули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш а я. Из «село» яха маӀан долаш гӀалгӀай меттала гӀалгӀашта юкъе эггара чӀоагӀагӀа даьржа лела дош да — «юрт» яхар (кӀезигагӀа — «эйла»). Цудухьа административни хьакъехьа гӀалгӀай меттала а оалаш хилча, ГиретӀе ше «юрт» статус йолаш, «юрта хьисапе моттиг Хьули» яхача муниципальни кхоллама́ юкъейодаш йолга лоархӀ[3].
Из «юрт» яха юкъара термин дӀачӀоагӀъенна хиларга хьажжа, моллагӀа йолча, хьалха хиннача а хӀанз йолаш йолча а, къаьна а къона а йолча, массайолча нах бахача моттигех цхьатарра «юрт» аьнна цӀи йоаккх тахан гӀалгӀаша. Цхьабакъда, укх мо йолча къаьнарча моттигех, гӀалгӀай лоамарча моттигех хӀаьта а, «юрт» ца оалаш, «пхьа» е «кхала» аьлча нийсагӀа да, хӀана аьлча, гӀалгӀаша юххьанцара «юрт» яха дош тӀадийттадац тӀеххьарча (XVIII—XIX) бӀаьшерашка ара Ӏояхка́ хиннача нах бахача моттигий цӀерашта мара.
Географи
тоадеГӀалгӀай Мехка зӀилбухерча оагӀорахьа ЖӀайраха шахьаре лоам улл ГиретӀе. ЖӀайрахагара малхбоалехьа 19 километр гаьна улл из, новкъа гӀолла доацаш, нийсса Ӏодусташ хилча. ГиретӀенна гарга яда кхаьллаш я: Цоли, Наькъасте.
Сахьата оаса
тоадеГиретӀе, еррига ГӀалгӀай Республика мо, МСК (москверча хан) сахьатий зоне уллаш я. Лелаш йолча ханнеи UTC ханнеи юкъе +3:00 (кхо сахьат) башхало я[6].
Бахархой
тоаде| Бахача наьх дукхал |
|---|
| 2010[1] |
| 0 |
Инфраструктура
тоадеХӀанзарча заман инфраструктурах лоархӀача хӀамаех хӀама яц ГиретӀа[7].
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ 1,0 1,1 Всероссийские переписи населения 2002 и 2010 годов
- ↑ Ономастикон Ингушетии, 2021, оа. 41.
- ↑ 3,0 3,1 Закон Республики Ингушетия от 23 февраля 2009 года № 5-РЗ «Об установлении границ муниципальных образований Республики Ингушетия и наделении их статусом сельского поселения, муниципального района и городского округа»
- ↑ Ономастикон Ингушетии, 2021, оа. 40.
- ↑ Агиров, 2021, оа. 267.
- ↑ Федеральный закон от 03.06.2011 № 107-ФЗ «Об исчислении времени», статья 5 (эрс.) (3 аьтинга 2011).
- ↑ Карта села Бирги сельского поселения Гули Ингушетии с улицами и номерами домов — MapData.ru (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
Литература
тоаде- Агиров Т. А. Горная Ингушетия. Путеводитель по Джейрахскому району и предгорьям. — М.: Перо, 2021. — 416 с. — ISBN 978-5-00189-087-4.
- Ономастикон Ингушетии : справ.-энцикл. изд. / Сост. Н. Д. Кодзоев, З. Х. Киева. Реценз.: д.п.н., проф. Т. В. Жеребило, к. филол. н., Ф. М. Костоева, Ред.: Х. А. Накостоев, Р. Р. Хайрова; Консультант: Б. А. Хайров; Ингушский НИИ гуманитарных наук имени Ч. Э. Ахриева. — М. : ТПК «Центробланк», 2021. — 120 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-91303-022-1.