Ӏарчакханаькъан
ӏарчакханаькъан (ба) (хьадаьннад гӀа: ӏаьржа + хьакха + наькъан яхачох[1][2]) — тӏаргамхоех хьадаьнна ваьр. Ӏарчакханаькъан тайпах лоархӏ иштта ганенаькъани духенаькъани. Тӏаргаме шоай вӏов а гӏалаш а я ӏарчакханаькъан. Вай хана Ӏарчакханаькъан дукхагӀа бах ТӀой-Юрта, Магӏалбике, Наьсар-Керта, ГӀажарий-Юрта, иштта кхычахьа а[2].
| тайпа | |
| Ӏарчакханаькъан | |
|---|---|
| Раса | Кавкасионий |
| Къам | ГӀалгӀай |
| Юкъара хоам | |
| Ди | бусалба |
| Мотт | гӀалгӀай мотт |
| Йоазув | гӀалгӀай йоазув |
| Чулоац | Ганенаькъан, Духенаькъан |
| Тайпан вошал | Беканаькъан, Малсаганаькъан, Пхьиленаькъан иштта кхыбола ТӀаргамхой |
| ХӀанз баха моттиг | |
| ТӀой-Юрт, ГӀажарий-Юрт СурхотӀе | |
| Тайпа хьадаьнна моттиг | Хамхой шахьар (Кхаькхале): ТӀаргам |
Тайпа доладаь Ӏарчакх
тоадеТайпа хьадоладеннад на́ха ӏаьржа хьакха аьнна цӏи яьккха́ча сагах. Ловшъяр акха хьакха я (нал). Чӏоагӏа лакхеи низ болаши лоархӏаш хиннав из саг: ши тур бе а делле, мостагӏашта юкъе чуваьлча хьайраяьннача[3] хьакхо мо дӏа-хьа тувсаш хиннаб цо моас́тагӏий боабеш. Иштта 40-50 сагаца летача са а леӏе юха тӏакхеташ хиннав из. Цудухьа аьннад цох ӏаьржа хьакха. Цун тӏехьенах хьабаьнначарех ӏаьржахьакханаькъан аьннад, цхьа ха яьлча ӏарчакханаькъан хьахиннад цох. Ӏарчакх 1590 шерашка ваьв яхаш вувц, цудухьа тайпа 17 бӀаьшаре доладенналга лоархӀ[2].
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ Ӏарчакханаькъан С., 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Доврбиканаькъан Х..
- ↑ корзагӀъяьннача
Тӏатовжамаш
тоаде- Ӏарчакханаькъан C. Дунен меттай бувзамаш (inh) // Сердало : газет. — 2017. — ардара 21 дийнахьа (№ 149-150 (11885-886)).
- Ангушт радио. Даурбекова Хяди. Галгаи. Тейп Арчаковых Доврбиканаькъан Хаьде «ГӀалгӀай» яха рубрика: Ӏарчакханаькъан тайпа (эрс.) (04.02.2014). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 25.11.2024.