Оалмаза Кхоази
Далганаькъан Оалмаза Кхоази (эрс: Долгиева Кози Алмазовна) — Долакха-Юртара БӀорахой тӀема хана гӀалгӀашта юкъе турпал хинна кхалсаг. Долакха-Юрта Деникинца тӀом бо́дача хана, тӀемахошта гӀо-новкъостал деш ший майралца белгалъяьнна хиннай из. Оалмаза Кхоазе цӀи кхы а чӀоагӀагӀа яьржай 1960 шера Заьзганаькъан Бахьаудина цох очерк язъяьча хана[1].
| Далганаькъан Оалмаза Кхоази | |
|---|---|
| Ваь таьрахь | 1901 |
| Ваь моттиг | Долакха-Юрт, |
| Кхелха таьрахь | 1974 |
| БӀорахол |
 Россе импери →  СССР |
| Леладу гӀулакх | бӀорахой тӀема доакъашхо |
| Мар | Ужахьанаькъан Илеза Ислам |
| Бераш | ИсмаӀал, Беслан |
| СовгӀаташи премеши |
«ЦӀе партизанка» яха цӀи, сийлен грамота (1960) |
Вахар
тоадеМаьре яхалехьа
тоадеОалмаза Кхоази яьй Тийрка областа Шолжа ралса Долакха-Юрта 1901 шера. 1919 шера Долакха-Юрта́ Деникин хьатӀавенача хана тӀема тӀа баха́ хиннаб Оалмаза дезал. Къонгаш бахарал совгӀа Кхоази а яха́ хиннай ший вежарашца. Цига боахкача гӀалгӀашта даар-малар кхухьаш, доарахой сангарашкара дӀакхахьа новкъостал деш, цар човнаш ехкаш, царна эшар Ӏалашде гӀерташ лийннай из. Цул совгӀа доарахочун бера топ ежача а, ше а из кхоссаш хиннай Кхоази. КӀайбарашта духьала тӀом беш майралцеи деналцеи белгалъя́ларах цӀеча эскара итт шу дузача хана — 1960 шера май 25 дийнахьа Кхоазенна сийлен грамота енна хиннай «ЦӀе партизанка» яха цӀи а луш[1].
ТӀом баьлча
тоаде1919 шера Кхоази Мочкъий-Юртарча Ужахьанаькъан Илеза Исламага маьре яхай. Ислам 1920 шерашка Лоамара АССРо арахьа хьожаваь, Россе́ дешаш хиннав. Дийша́ваьнна ӀоцӀаве́ча ГӀалгӀай автоме областа налогови инспектор волаш къахьийгад. Из болх цо лелабаьб ше валлалца. Исламаи Кхозеи ши воӀ хиннав[1]:
- ИсмаӀал 1920 шера ваьв, 1937 шера ГӀалгӀай хьехархой техникум а яьккха́ Мочкъий-Юртара № 2 йола дизза доаца дешар луча юххьанцарча ишкола директор волаш хиннав[2]..
- Беслан 1920 шера ваьв Мочкъий-Юрта. 1947 шера классически кӀалтохаргахьа лета волавеннав. Дийнахьа базар еш, сайран кӀалтохарга секце ухаш хиннав. Цхьан юртара кхыча юртара ваха йиш цахиннача хана, Беслан кхыча пхьешка а Советий Союза мехкашка а ухаш хиннав яхьашка. 1954 шера Риге хиннача Ерригсоюза спартакиаде «Классически кӀалтохаргах спорта пхьар» (эрс: «Мастер спорта по классической борьбе») яха цӀи еннай. ТӀехьагӀа классически кӀалтохаргах тренер хьахиннав. Переподгодтовках йола курсаш яхай Риге, Львове, Алмате, Харке, Ленинграде. Джамбул яхача пхье керттера тренер волаш болх баьб. Цо Ӏомабеш хинна спортсмений дика хӀама карагӀдувлаш, ГӀазакхий мехка гӀорбувлаш хиннаб. ГӀалгӀай мехка ӀоцӀаве́ча, 1957-1959 шерашка инструктор-тренер волаш болх баьб Шолжа-ГӀала тӀа хиннача физически культурахи спортахи йолча Республикански комитете[3].
Оалмаза Кхози кхелхай 1974 шера[1].
Дагалоацам
тоадеДалганаькъан Оалмаза Кхоазех лаьца очерк язъяь хиннай Заьзганаькъан Хьусена Бахьаудина. Из кепатеха араяннай 1960 шера[4].
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Кодзоев, Ужахов, 2014, оа. 74.
- ↑ Кодзоев, Ужахов, 2014, оа. 75.
- ↑ Кодзоев, Ужахов, 2014, оа. 150.
- ↑ А.Мальсагов, газета «Ингушетия», 12 апреля 2003 г
Литература
тоаде- Кодзоев Н. Д., Ужахов М. У. Тейп Ужаховых в истории Ингушетии (в документах и материалах). — Историко-документальное издание. — Нальчик: ООО «Тетраграф», 2014. — С. 74, 75, 150. — 531 с. — 1050 экз.