Хромосома

Хромосо́маш (ш.-ян. χρῶμα «басар» + σῶμα «дегӀ») — дукхагӀа мел бола тӀехьален хоам лелабу эукариотий оагилга тӀуман чура нуклеопротеиде элементаш. Сердалон микроскопа чу хромосомаш митоза е мейоза оагилга декъадаларгахьа мара къоастаелац. Ерригача хромосомай гулламах кариотип оал. Из хӀара Биологен кепий ши-ший хул.

Адама митоза хромосомаш, DAPI басардар

ЦӀезилга (саранча) хромосома мейозагахьа

Саламандра эпителия оагилгаш декъадалара тайп-тайпара йола стадеш. В. Флемминга Zellsubstanz, Kern und Zelltheilung яхача кинижка чура сурт (1882)

Эукариотий хромосома дукхача генаех латтача цхьан геттара йӀаьхача ДНЦӀа молекулах хьахул. Хромосома эшаш йолча функционале элементаех я центромераи, теломераи репликацен инициацен тӀадами.

Термин оттаеча хана эукариоташкахьа белгалйоахача элементашта оттаяьяр, хӀаьта тӀехьарча хана нӀанкӀигай е фуса хромосомаш ювца баьннаб. Из бахьан долаш цун доккхагӀа дола маӀан «тӀехьален хоам лелабеш, кхоачашбеш, дӀай-хьай кхоачийташ йолаи нуклеина цӀалх шийгахь йолаи структура» аьнна увттаду. Эукариотий хромосомаш — тӀуман чу, митохондри чу, пластида чу ДНЦӀ йола структура. Прокариотий хромосомаш — тӀум йоаца оагилга чура ДНЦӀ йола структураш. Фусай хромосомаш — капсида лоаттаме йола ДНЦӀа е РНЦӀа молекула.