ТӀоговзанча
ТӀого́взанча (эрс: Искусник камня, каменщик) — хӀама (гӀишлош) хьалйотташ вола болхло; кхераца (иштта кхерах хьаяь кхыйолча материалаца) хӀама хьалйотта ховш вола говзанча. Тахан гӀалгӀаша иштта леладу гӀишлонхо (эрс: строитель) яха дош а.
Тайп-тайпара гӀишлош йоттара гӀулакх массахана а даьржа а эшаш а хиннад Кавказе, юкъерча бӀаьшерашка масала чӀоагӀа даьржад гӀалаши вӀовнаши йоттар. Цу хана чухьа геттара цӀихеза хиннаб къаьстта гӀалгӀай тӀоговзанчаш. Царех ба, масала:
- Аьрзера Янд;
- Фуртовгера Оахарганаькъан Дугои, Лаьнанаькъан Дации Чуранаькъан Хазбии;
- Барханера Барханой Баки;
- Хьулера Дударанаькъан Ерда;
- Йовлера Йовлой Арсамак;
- Хаьнера Хоаной Хинг;
- ТӀаргамара Аьлданаькъан Таьт-Боткъа[1].
Хьалйоттара говзал лелаеш бӀарчча тайпаш а хиннад. Царех лоархӀаш хиннаб, масала, Лакхереи, Юкъереи Лохереи Озигара Баркинхой[2][3]. ГӀалгӀай тӀоговзанчаш арахьа а бовзаш хиннаб, ГӀалгӀайчен доазол дехьа — Нохчийи, ХӀирийи, Гуржийи мехкашка. Цига дӀабехаш хиннаб уж чоалхане гӀалаши вӀовнаши йоттар духьа[4][5].
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ Муталиев Т. Х.-Б, Чахкиев Д.Ю. Славные сыновья и дочери Ингушетии. С. 47.
- ↑ Чахкиев Д.Ю., 2003, оа. 126.
- ↑ Хасиев С.-М. А. Из истории развития кустарных промыслов чеченцев и ингушей в дореволюционном прошлом (обработка металла и камня) // Хозяйство и хозяйственный быт народов Чечено-Ингушетии. Грозный, 1983. С. 25.
- ↑ Щеблыкин И. П., 1928, оа. 280.
- ↑ Крупнов Е.И., 1971, оа. 149-150.
ТӀатовжамаш
тоаде- Крупнов Е.И. Средневековая Ингушетия. — М., 1971.
- Чахкиев Д.Ю. Древности Горной Ингушетии. — Назрань, 2003. — Т. 1.
- Щеблыкин И. П. Искусство Ингушетии в памятниках материальной культуры. — Владикавказ: ИИШГИК, 1928. — Т. 1.