Зайтанаькъан Хьусена Хьажбийкар
За́йтанаькъан Хьусена Хьажбийкар (эрс: Дзейтов Хаджибикар Хусенович) — Нохч-ГӀалгӀай дешаргий зарбанчен тӀеххьара директор.
| Зайтанаькъан Хьусена Хьажбийкар | |
|---|---|
 | |
| Ваь таьрахь | 1 оагӀой 1939 |
| Ваь моттиг | Юкъера Ачалкхе |
| Кхелха таьрахь | 1993 |
| Кхелха моттиг | Шолжа-ГӀала, Нохчий Республика Ичкери |
| БӀорахол |
 СССР |
| Леладу гӀулакх | зарба еттар |
| Да | Зайтанаькъан Индарбе Хьусен |
| Нана | Акинаькъан Иналкъий Хазихан |
| Бераш | Аза, Асланбек, Адам |
| СовгӀаташи премеши |
«Къахьегамца белгалвалар» (1981) яха медаль |
Болх бар
тоадеХьажбийкар ваь хиннав 1939 шера цхьоалагӀча декабре МагӀалбика шахьара Ачалкхе Индарбе Хьусенеи Акинаькъан Иналкъий Хазиханеи дезале. Сов хьалха да́ валар бахьан долаш, кхы бер хиннадац цар дезале, из цхьа кӀаьнк воацар. ГӀалгӀай мохк бохабеча хана, пхи шу даьнна хиннав Хьажбийкар. Уж ба́ха бахийтаб ГӀазакхстанехье Талды-Кургански областа Андреевски шахьара Андреевка яхача юрта. Ишколе деша а цига вахав из, 1957 шера из дикеи тӀехдикеи дешаш чакх а яьккхай. ЦӀадахка мукъа белча, цар дезал Шолжа-ГӀалий тӀа ба́ха баьхкаб. Итт класс яьккха воаллаше Москверча полиграфически институте деша эттав Хьажбийкар. ХӀаьта 1963 шера из чакх а яьккхай[1].
Ший республике юха цӀавеча, Нохч-ГӀалгӀайчен культуран министерствонна чуйоагӀача полиграфиздата производственни ралса керте оттаваьв хӀаьтта́ институт яьккха зӀамига саг. 1964 шера полиграфиздат дӀаяьккхай, хӀаьта Хьажбийкар балха хьожаваьв Министрий Совета чуйоагӀача кепайоазонах йолча урхален керттера инженер волаш[1]. 1972 шера цох хьаяьй зарба тохарах, полиграфех, книжкаш дохкарах йола урхале. Цу балха тӀа из 1976 шера Зайтанаькъан Хьажбийкар И. Заболотне цӀерагӀча республикански типографе директоралла из харжарца. Хьалха зарбанче хьаким хинна Галай Хьасан пенсе вахача, цунна когаметта вайта хиннав из. Из болх 1983 шерага кхаччалца баьб цо[1].
Цо кулгалдеча юкъа типографи котйийннай РСФСР кепайоазон предприятешта юкъе яьржача социалистически яхье, цунна тешал деш яр енна карара кара тела ЦӀе байракх. 1980 шера типографе хьалхара моттиг яьккхай Шолжа-ГӀалий Ленина шахьара промышленни предприятешта юкъе. 1983 шера из хьожаваьв Нохч-ГӀалгӀай дешаргий зарбанчен директоралла, дӀахо, типографеца вӀашагӀ а техе, цох хьадаьд «Книга» оала зарбан-полиграфически цхьанкхетар. 1993 шерага кхаччалца, цига директор волаш, къахьийгад цо[1].
Зайтанаькъан Хьусена Хьажбийкар кхелхав 1993 шера[2].
Фусам
тоадеСесаг Хаифа
тоаде1965 шера денз Хьажбийкара уллув йолаш чакхъяьннай цун фусам-нана Котаганаькъан Берснакъий Хаифа. ХӀанз а Шолжа-ГӀалий тӀара ара ца йоалаш цига яхаш я из. 1962—1964 шерашка цо чакхъяьккхай Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен хьехархой институт, фаьренгий метта хьехархо хургйолаш. 1972—1974 шерашка М. Тореза цӀерагӀа доазол арахьара метташ Ӏомаду Москвера хьехархой институт яьккхай Хаифас, из яккхарца «Вуза хьехархо» яха балха говзал еннай цунна. ХӀаьта 2000 шера цох хьахиннай Шолжа-ГӀалий тӀарча университета фаьренгий метта кафедра доцент. ЙӀаьххача хана кафедра заведующи а, Ӏилман Совета кулгалхо а хиннай Берснакъий Хаифа. 2005 шера цунна енна хиннай «Российски Федераце лакхарча дешара сийдола болхло» яха цӀи, хӀаьта 2018 шера «Къахьегамца белгалъяларах» яха цӀи (знак) еннай цунна[2].
Дезал
тоадеЦхьана бахаш, Хьажбийкареи Хаифаси кхо дезалхо кхеваьв: ши воӀи цхьа йоӀи. Аза болх беш я Шолжа-ГӀалий тӀарча М. Д. Дадаева цӀерагӀа йолча технологе техникуме тархьар хьехаш. Цо тархьара а юристий а, ши факультет яьккхай. ВоккхагӀвола воӀ Асланбек, Москвера И. М. Сеченова цӀерагӀа лорий институт яьккха, лор ва, из Бельгехьа вах. ШоллагӀвола Адам доазол арахьарча меттай факультет, юридически факультет, олимпийски кийчон футбольни ишкол яьккха ва. Из «Ангушт» яхача республикан футболах йолча спортивни ишкола директор ва[2].
СовгӀаташ
тоадеСоветски кепайоазонца беркате болх барах, дуккха совгӀаташ а сийлен грамоташ а тийннаяр Хьажбийкара. Царна юкъе яр «Къахьегамца белгалвалар» (1981) яха медаль. Из вар «Кепайоазон отличник» (1977), журналистий Союза доакъашхо, полиграфеи издательствай Ӏилма-технически обществаи председатель. 1990 шера Сийлахь-боккхача Даьймехка тӀема доакъашхой йоакхо ярах, нах безаш, эздел долаш хиларах, сийлен грамота еннаяр цунна[2].
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Арчаков, 2021, оа. 3.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Арчаков, 2021, оа. 4.
Литература
тоаде- Арчаков С. Йоазонхой тешаме новкъост (inh) // Сердало : газет. — 2021. — саькура 4 дийнахьа (№ 15—16 (12460-461)). — С. 2—4.
- Арчаков С. Человек редкой профессии (inh) // ГӀалгӀайче : газет. — 2021. — тушола 2 дийнахьа.