ГӀалгӀайче дола дешар

ГӀалгӀайче дола дешар — дукха хана денз отташ хьайоагӀа ГӀалгӀай Мехкара дешара система. Цо чулоац берийбешамаш, ишколаш, юкъера-специальни а лакхера а дешарченаш.

Советий Ӏаьдал тӀадалехьа

1868 шера Саькура 14 дийнахьа Наьсаре шин шерара лоаман ишкол йийлай. ГӀалгӀаша цхьан тохабенна етта́ хиннай из. 60 сага́ лаьрхӀа́ хиннача ишколе отта безам болаш 200 саг хиллал саг хиннав. Цигга болх беш хиннараш ба хьалхара гӀалгӀай хьехархой: Аьлтамаранаькъан Минга^{[таржам де деза]}-молла, Заьзганаькъан Мочкъий Бийсолт, Кхоартой Бийберд, Совтанаькъан Элжа^[1].

1909 шу чакхдоалаш ГӀалгӀай мехка шоллагӀа дешарче йийлай. Ю. В. Терпуговас Ахки-Юртйисте ший Привольное оалаш болча боахаме хьаийла хиннай из^[1]^[2]. Цига кхычарел совгӀа Марзабиканаькъан Ӏусман а хиннав хьехаш 1912—1913 шерашка. Цул тӀехьагӀа Дошлакъий-Юрта йийлай, тӀаккха Мочкъий-Юрта, Наьсар-Керта, Экажакъонгий-Юрта, СурхотӀа, Къаскиме ишколаш ела чам чубенаб наьха^[1].

ГӀалгӀай Республика кхеллачул тӀехьагӀа

1994 шера апрель 23 дийнахьа РФ доалчен № 380 йолча соцамца йиллай ГӀалгӀай паччахьалкхен университет. Из йилла́р Лакхехьарча дешарах йола РФ паччахьалкхен комитет я^[3]^[4].

1994 шера май 17 дийнахьа ГӀалгӀайчен Овшанаькъан Руслана амарца Лоамара кадетий корпус кхолларах амар даьд^[5].

Белгалдаккхар

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Газиков, 2002.
↑ https://m.vk.com/wall-62598891_984
↑ Республика Ингушетия. Хроника становления 1991—2002 гг (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 10.06.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 13.01.2017. Архиве диллад 2017 шера наджгоанцхой 13 дийнахьа.
↑ Постановление Правительства РФ от 23 апреля 1994 г. N 380 «Об Ингушском государственном университете» (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 11.06.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 27.12.2016.
↑ Горский кадетский корпус-гордость Ингушетии (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).

Литература

Газиков Б. Д. К истории ингушской письменности // Взгляд в прошлое (Статьи по истории Ингушетии). — Назрань: Кеп, 2002. — 78 с.

ТӀатовжамаш

[_c999db9ef111c5cb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Газиков, 2002.

[2] ttps://m.vk.com/wall-62598891_984

[3] Республика Ингушетия. Хроника становления 1991—2002 гг (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 10.06.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 13.01.2017. Архиве диллад 2017 шера наджгоанцхой 13 дийнахьа.

[4] Постановление Правительства РФ от 23 апреля 1994 г. N 380 «Об Ингушском государственном университете» (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 11.06.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 27.12.2016.

[5] Горский кадетский корпус-гордость Ингушетии (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]