Хьу́нкархой импе́ри, Ӏусма́нхой импе́ри, Хьу́нкархой мохк (эрс: Османская империя, Оттома́нская империя[5]; Ӏусман. دولت عالیه عثمانیه‎ — Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye[6]) — массехк гӀараш тӀа уллаш хинна паччахьалкхе. ЗӀамигача Азен гӀинбухе-малхбузехьа 1299-ча шера туркаша-Ӏусманхоша хьаяь хиннай из Ӏусман-ГӀази керте́ а латташ.

Халифат (1517 ш. денз), Импери
Хьункархой импери
دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِيّه
Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye
Байракх Герб
Байракх Герб
Девиз: «Ӏусман. دولت ابد مدت‎ — Devlet-i Ebed-müddet
«Даим йола паччахьалкхе»[1]»
Гимн: Хьункархой импере гимн
Хьункархой импери 1683 шера
Хьункархой импери 1683 шера
1299 шера — 1922 шера
НанагӀала Сёгют (1299—1329)
Бурса (1329—1365)
Адрианополь (1365—1453)
Константинополь (1453—1922)
Мотт
  • хьункархой
  • Персаьний (паччахьий цӀен, дипломатен, оазарлен, тархьар Ӏилман, исбахьален, паччахьалкхен школашка хьехареи мотт)[2]
  • Ӏарбий (дин мотт)
  • иштта кхыдола метташ а.
Официальни мотт османский язык[d]
Ди сунний ислам
Ахча акче, куруш, лира
Лаьтта 5,2 млн[3] км² (1683 шу)
Бахархой 30 000 000[4](1683 г.)
(Лаьттан букъ тӀа мел бахача наьха 4,4 %) 35 350 000 саг (1856 ш.)
(Лаьтта бахача наьх 2,8 %)
Кулгалдара кеп

йизза монархи (1876 шу кхаччалца; 1878—1908 шш.)
дуализма монархи (1876—1878; 1908 ш. денз)

(де-факто 1913—1918 шш. «Единение и прогресс» яхача партен цхьан парте йола тӀема диктатура)
Династи Ӏусманхой
Преемственность
← Коний султанат
Туркий Республика →
Предшественники и преемники
Викилармий логотип Медиафайлаш Викиларма чу

Белгалдаккхар

тоаде
  1. Devlet-i ebed müddet (tr) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 19.10.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 1.02.2013. Архиве диллад 2013 шера ардара 8 дийнахьа.
  2. Flynn, Thomas O. The Western Christian Presence in the Russias and Qājār Persia, c.1760–c.1870 (ингл.). — BRILL, 2017. — ISBN 9789004313545.
  3. Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. East-West Orientation of Historical Empires (und) // Journal of world-systems research. — 2006. — December (т. 12, № 2). — С. 223. — ISSN 1076-156X.
  4. Kinross, 1979, p. 281.
  5. Порта (Османская империя) // Доккха советий энциклопеди : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  6. Ottoman banknote with Arabic script (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 19.10.2013. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 23.12.2012. Архиве диллад 2017 шера тушола 28 дийнахьа.