Тадж-Махьал
Та́дж-Махьа́л[1] (хӀинд. ताज महल, урду تاج محل — «ГӀалай тадж», ингал: Taj Mahal) — ХӀиндехьа Агра яхача пхье даь дола къубба-маьждиг. АстагӀча Темара тӀехьенах хьаваьннача Боккхийча МогӀлой паччахь хиннача ДжахӀан ша́хо Джамна яхача хи тӀа еттай из гӀишло. ДийтталагӀа бер деш енна ший сесаг Мумтаз-Махьал дага а лаьца етта́ хиннай цо из, тӀехьагӀа цига ше а дӀавелийтав.
| Маьждиг | |
| Тадж-Махьал | |
|---|---|
| хӀинд. ताज महल, урду تاج محل, ингал: Taj Mahal | |
.jpeg) Тадж-Махьал маьждиг | |
| Паччахьалкхе | ХӀиндехье |
| Пхьа | Агра |
| Конфесси | ислам |
| ГӀишлон тайпа | къубба-маьждиг |
| Архитектура стиль | Ислама архитектура, Тимуридий архитектура |
| Архитектор | Устад Ахмад Лахаури[d] |
| Оттаяьр | ДжахӀан шах |
| Хьаделлар | 1632 шу |
| Хьалйоттар | 1632—1653 шераш |
| Лакхал | 73 метр |
| Кечал | шакӀа[d] |
| Хьал | музей |
| МазаоагӀув | tajmahal.gov.in |
 | |
| Ло:ЮНЕСКО | |
 Медиафайлаш Викиларма чу | |
Тадж-Махьал могӀлой архитектурай стила эггара дикагӀа бола гойтам лоархӀ. Цо чулоац хӀиндийи, фаьрсийи, Ӏарбийи архетиктурай стилаш[2]. 1983 шера Тадж-Махьал ЮНЕСКО Дерригача дунен тӀехьален объект я аьнна чӀоагӀъяьй: «ХӀиндехьа бусалба исбахьален жовхьар, иштта дерригача дунен тӀехьален массане тӀаийца йолча шедеврех цаӀ я» аьнна[3].
Къуббан кӀай шакӀа́ чартакх эггара чӀоагӀагӀа йовзаш яле а, Тадж-Махьалагахьа из керттера а йоацаш, цаӀ шоллагӀчоа тоам беш хьадоагӀ цу комплекса доакъош.
ГӀишло йотта йолаяь ха гаргга 1632 шу лоархӀ, хӀаьта белхий 1653 шера чакхдаьннад. 20 эзар говзанчеи пхьари ваьллав из хьалъеш[4]. Тадж-Махьал йоттара́ тӀайилла́р эггара хьалха архитекторий тоаба хиннай, императора ше бӀарг а локъаш. Совета юкъе Дешенов-Ануи, Макрамат Ханаи, Устад Ахмад Лахаурии хиннаб, царех керттера хиннар тӀеххьаравар ва оал[3]. ХӀаьта кхыдар а да дувцаш, из къамаьл Тадж-Махьала гидашкара а доагӀ каст-кастта. Цар яхачох, керттера архитектор турке хиннав — Ӏийса Мухьаммад Эфенди[5].
Къуббанна чухьа ши къуб (эрс: гробница) латт — шахеи цун сесагеи. Дар долчча тайпара дийцача, нийсса цу кӀингашта кӀала лаьтта дӀабехка боахк мари-сесаги.
Тадж-Махьал 5 чартакх а йола платформа тӀа латта 74 метр лакха гӀишло я. Саьнашка 4 мимар дагӀ, хӀаьта уж кӀеззига маьждигагахьара Ӏодерзадаь да, дийха́ хӀама хилча маьждига́ зе дергдоацаш. Тадж-Махьала гонахьа йоккхий бешамаш я тайп-тайпара кхуркхолгаши Ӏамаши дагӀаш.
Пенаш хьалдаьд къоагадаьча ах чакхсадоагӀача Макранарча шакӀах, юкъ-юкъе чуувттадаь кӀигаш долаш: бирюза, оагӀат, малахит, сердолик, иштта кхыдараш а. ШакӀа белгалонех да, йийкха йолча хана из кӀай лестар, цӀаьскар долча хана сийрда-цӀе хилар, тӀаккха бетта лир доагача хана — дото беса.
Галерей
тоаде-
ЗӀилбухехьара оагӀув -
ГӀинубухехьара оагӀув сарахьа -
Малхбоалехьара оагӀув -
-
Бассейна хи чу гуш дола сурт -
-
-
Дохк долча Ӏуйран -
Малх чубизачул тӀехьагӀа -
Хьаьший -
Джамнахи тӀара сурт -
-
Улув йиъ чатри керттера коа наӀараш -
-
Маьждиг -
- Тадж-Махал
-
Малхбоалера оагӀув Ӏуйран -
Йоачан йолча хана даьккха дола сурт, мимар тоадеш латт -
Малхбузера оагӀув -
Дохка юкъе гуш йола Тадж-Махьал -
2005 шера даьккха хинна панорама сурт.
Хьажа иштта
тоадеБелгалдаккхар
тоаде- ↑ Тадж-Махал // Социальное партнёрство — Телевидение. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2016. — С. 563. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—, т. 31). — ISBN 978-5-85270-368-2.
- ↑ Hasan, Parween (November 1994), "Review of Mughal Architecture: Its outline and its history", The Journal of Asian Studies Т. 53 (4): 1301
- ↑ 3,0 3,1 Taj Mahal (ингл.). UNESCO. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 9.05.2019.
- ↑ Тадж-Махал
- ↑ Architect of the Taj Mahal — Architect of the Taj Agra — Chief Architect of the Taj Agra India.
ТӀатовжамаш
тоаде
- Фотографии Тадж-Махала на Индостан.ру
- Фотографии и полная история Тадж-Махала на Топтрэвел.ру
- Фотографии Тадж-Махала с высоким разрешением
- История семьи и династии Великих Моголов на фоне их творений (Тадж-Махала, гробницы Хумаюна, Бабура и т. д.), могольское влияние на искусство Индии
- Тадж-Махал, Индия • 360° Аэрофотопанорама на сайте AirPano