Малсаганаькъан Увайса Або

Ма́лсагаьнаькъан Ува́йса Або́ (эрс: Мальсагов Або Увайсовч) — гӀалгӀай йоазонхо, Ӏилманхо, «Литературни ГӀалгӀайче» яхача журнала хьалхара редактор.

Биографи

Дешар

Малсаганаькъан Або ваьв 1937-ча шера тов бетта 12-ча дийнахьа. Берий ха Сибаре яьккхай цо, цига деша а вахав. 1957-ча шера гӀалгӀай шоай мехка цӀабаьхкачул тӀехьагӀа из Нохч-ГӀалгӀай университета тархьара-филологе факультете деша эттав. 1962-ча шера тӀехдика чакхъяьккхай цо из. Деша вагӀача хана, Абос дукха лустамаш, рецензеш язъяеш, къахьийгад. Багахбувцам тохкаш, дукха хӀама Ӏомадеш, хайнар дӀаяздеш, дукха болх баьб цо дешара шерашка^[1].

Болх

Дийша воаллаше из балха вахав Нохч-ГӀалгӀай Ӏилман-тохкама институте, цига Ӏилман болхло волаш цо болх баьб 1962—1978 шерашка кхаччалца. 1966-ча шера цо чакхъяьккхай СССР Ӏилман Академе Селий мехкарча филиала аспирантура. 1978-1992-ча шерашка цо болх баьб Нохч-ГӀалгӀай паччахьалкхен радио керттера редактор волаш. 1992—1995 шерашка, ГӀалгӀай Республика хьахинначул тӀехьагӀа, цо воккхагӀвола хьехархои, доценти волаш болх баьб дешарченашкарча болхлой говзал лакхъяра́ йолча Институте. 1996-ча шера денз Абос болх баьб ГӀалгӀай паччахьалкхен университете эрсий литературан кафедре^[1].

Къона йоазонхой гулабеш, вӀашагӀтохаш, уж кхоллама новкъа боахаш къахьийгад цо. 1969-ча шера Абос вӀашагӀъеллай къонача оазархоехи, йоазонхоехи, драматургехи латта юкъарло. Из болх цо лелабаьб «Комсомольское племя» яхача газета редакце. Або ше а дукха байташ язъяь ва, къаьстта кинижка даь, арахийца деце а^[1].

1997-ча тушола бетта цо хьалхадаккхарца ГӀалгӀай Республика Доалчено арахийцад «Литературни ГӀалгӀайче» яха журнал. Цун редактор волаш цо къахьийгад ше валлалца.

Кхоллам

[1968]]-ча шера Абос Нохчий йоазонхочунца Туркаев Хьасанаца арахийцад «Путь к зрелости» яха кинашка, хӀаьта 1969-ча шера арахийцаб «Писатели советской Чечено-Ингушетии» яха гуллам. 1971-ча шера арадаьннад цун критически, литературоведене лустамаш тӀабола, «В боевом строю» яха кинашка, цунна тӀеххьа арадаьннад «Заманца гӀа боахаш» яхар. Цо гулбаь багахбуцам «Вайнаьха юмор», «Сакъердаме дувцараш» «Цагенах дола дувцараш» яхача гуллламашта юкъе дахад. 1978-ча шера денз из хиннав СССР йоазонхой юкъарлон доакъашхо, Эрсечен хоамбоаржабархой юкъарлон доакъашхо^[1].

СовгӀаташ

Дукха дика хӀамаш карагӀдийна Нохч-ГӀалгӀай АССР-а культуран болхло(1989)^[2]
СССР радиони телевиденеи дукха дика хӀамаш карагӀдийна болхло^[2]
ГӀалгӀай Республикан дукха дика хӀамаш карагӀдийна хьехархо(1997)^[2]
[[«КарагӀдийннарех» яха Орден (ГӀалгӀайче)^[2]
Сийлахьа Наьсарера вахархо^[2]

Белгалдаккхар

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Евлоева, Мартазанова, 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Патиев, 2023, оа. 306.

Литература

Евлоева А.М., Мартазанова Х. М. ХӀанзара гӀалгӀай литература / Сост. проф. И. А. Дахкильгов. — Нальчик : Республиканский полиграфкомбинат им. Революции 1905 г., 2011. — 423 с.
Патиев Я. С. Мальсагов Абу Увойсович // Музыкальный атлас. Ингушетия / Сост.: Т. А‑Х. Дзаурова [и др.]; Рец.: М. Б. Долгиева, В. А. Чернявский, А. А. Жаманова. — Ростов н/Д.: Южный издательский дом, 2023. — Т. 1. — С. 305—306. — 352 с. — 1000 экз. — ISBN 978‑5‑98864‑167‑4.

[_b4ef561496b93a12-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Евлоева, Мартазанова, 2011.

[_b179cac1bde02aba-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Патиев, 2023, оа. 306.

[1]

[2]