ГӀалгӀай автономе область
ГӀалгӀай автономе область — РСФСРе 1924—1934 шерашка хинна лаьттан-административни да́къа.
| Автономе область | |
| ГӀалгӀай автономе область | |
|---|---|
| 43°19′ с. ш. 45°41′ в. д.HGЯO | |
| Паччахьалкхе |
 СССР |
| ЮкъейоагӀаш хиннай |
.svg){kind=small} РСФСР |
| Админ. юкъ | Буро |
| Тархьари географии | |
| Хьаяь таьрахь | 1924 |
| ДӀаяьккха таьрахь | 1934 |
| Лаьтта | 3218 км² |
| Охлой | |
| Охлой | 75 133[1] саг (1926) |
| Айхал | 23,3 чел./км² |
| Къамаш |
гӀалгӀай (93 %), кхыбараш (4 %) |
| Официальни мотт | гӀалгӀай, эрсий |
 |
|
Областа административни юкъ — Буро.
Тархьар
тоадеГӀалгӀай автономе область вӀашагӀъеллай июль бетта 7 дийнахьа 1924 шера, дӀаяьккха хиннача Лоаман АССР ГӀалгӀай къаман гомах. Керттера пхьа областа́ юкъе ца йода автономе йола Буро оттаяьй, бакъда Буро иштта ГӀинбухен-ХӀирий автономе областа а керттера пхьа хиннай.
Ардара 16 дийнахьа денз ГӀалгӀай автономе область Даькъастен краянна юкъе хиннай.
1928 шера Чантар 7 дийнахьа ший кхетаченгахьа ГӀинбухен-Кавказера парте крайкома бюрос цхьа кӀира ха а йилла́ амалт даьд комиссенна, Буро ГӀинбухен-ХӀирий автономе областах дӀахоттара бахьан долаш, ГӀалгӀай автономе областа хьашташ Ӏалашдарах лаьца хаттар кийчде аьнна. Хаттар кийчдеш шин апарах уйла е аьннад: е къаьстта гӀалгӀашта йола юкъарче хьаяр, цу гӀулакха́ эшаш йола булама кечалаш дӀахьожа а яь, е ГӀалгӀай областа культурни-боахама хьашташ Ӏалашдар духьа Бурох цхьа да́къа хьакъоастадар[2].
1934 шера наджгоанцхой бетта 15 дийнахьа ГӀалгӀай автономе область Нохчий автономе областах дӀа а хетта Нохч-ГӀалгӀай автономе область вӀашагӀъеллай.
Административни екъар
тоадеЭггара хьалха кхаь шахьара екъалуш хиннай: Ачалкхен (Дола-Коа), Лоаман (Ахки-Юрт), Наьсарен (Наьсаре)
Мутт-хьал 8 дийнахьа 1926 шера Ачалкхен шахьарах Дола-Ковна шахьар хьаяьй, хӀаьта Лоаман шахьар йийкъай: Галашка шахьара́и ГӀалме шахьара́и.
Юххера 1931-ча шера АьрхӀий 1 ден хьалах областа юкъе йодаш йиъ шахьар хиннай:
- Галашкен шахьар — Галашке
- Наьсарен шахьар — Наьсаре
- ГӀалме шахьар — Буро
- Дола-Ковна шахьар — Дола-Коа
Бахархой
тоадеЕрригача союзе 1926 шера хиннача хьисап деш нах дӀаязбарах ГӀалгӀай областе 75 133 саг ваьхав[1].
Къамий лоаттам иштта хиннаб[3]:
| Къам | Баха нах, саг | Беррига бахархошта юкъера дакъа, % |
|---|---|---|
| ГӀалгӀай | 69 930 | 93,1 |
| Нохчий | 2572 | 3,4 |
| Эрсий | 922 | 1,2 |
Белгалдаккхар
тоадеТӀатовжамаш
тоаде- РСФСР-а административни-лаьттан декъар
- Автономе область ГӀалгӀайчеАрхиве диллад 2018 шера кӀимарса 5 дийнахьа.