Гарданаькъан Тоаркхо-Хьажа
Гарда́наькъан Тоа́ркхо-Хьажа (эрс: Гарданов Тарко-Хаджи) — XX-гӀа бӀаьшу долалуш ГӀалгӀай мехка къаьда, иштта СоагӀапчен имам.
Гарданаькъан Тоаркхо-Хьажа | |
---|---|
Ди | Ислам |
Титул | къаьда |
Ваь таьрахь | 1850 |
Ваь моттиг | СоагӀапче |
Венна таьрахь | 1922 |
Венна моттиг | |
Пачччахьалкхе |
Биографи
тоадеВаьв 1850-ча шера СоагӀапча. Тоаркхон да́с барайтталагӀа бӀаьшу чакхдоалаш Хьункархой мехка хӀижрат даь хиннад. ЗӀамига волаш, да-нана доацаш виса хиннав Тоаркхо. Ноанахоша тӀа а ийца, наьна вешийца кхувш венав кӀаьнк. Бера хана денз, гуш хиннав из хьаькъал долаш а, хӀаман хьисап де ховш а хилар. Хьужаре ше деша дӀавелча, толамаш доахаш из чакхъяьккхай цо. Ӏарбий йоазув-мотт а карадерзадаьд Тоаркхос. Цига цо толам баьккха хилча, моллал Ӏомадеш а ка яргьяр-кх укхун, аьле, нохчашкахьа деша вахийтав из ноанахоша, дика дешаш чакхваьлча, юххера, цар Хьажий-ЦӀа вохийт из.
Дешар чакхдаьккхача, юртар имамалла а этта чӀоагӀа наха юкъе лоархӀам болаш, наха къоабалвеш тӀаэцаш хиннав Тоаркхо-Хьажа. Цудухьа 1917—1922 шерашка бӀорахой тӀом хьайча, СоагӀапчерча на́ха́ хьалха а латташ диникинцаш юхатохаш тӀом баьб Тоаркхос.
БӀорахой тӀом чакхбаьнначул тӀехьагӀа, ШарӀан сура кулгалде оттаваь хиннав Тоаркхо-Хьажа. Цу хана цунна хьалха лаьттар хиннад, къамашта юкъера машар лорабара гӀулакх.
Тоаркхо-Хьажа кхелхав 1922-ча шера, ший 72 шу даьннача хана.
Дагалоацам
тоаде- Боканаькъан Хьаме Ахьмада Тоаркхо-Хьажийх лаьца повесть а язъяьй, цул совгӀа «Беке къонгаш» яхача романа чу а вувц из.
- Тоаркхо-Хьажий цӀерагӀа ШолгӀа-ГӀалий тӀеи (1967-ча шерага кхаччалца Виноградная)[1][2] МагӀалбикеи[2] урамаш я.
- СоагӀапча юрт-юкъе сийлинг дегӀад цунна. 1942-ча шера юрта тӀом болча хана сийлинг дохадаь хиннад, амма тӀехьагӀа юха меттаоттадаьд[2].
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ Пономарёва, 1987, оа. 59.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Гешаев, 2006, оа. 24.
ТӀатовжамаш
тоаде- Арчакханаькъан Сали. Тоаркхо-Хьажий къонахчал Архиве диллад 2020 шера тов 22 дийнахьа.