Юкъера хьоа
Юкъера хьоа (ба), е мезэнцефалон (я) (лат: Mesencephalon; «мезэнцефалон» яха термин хьаяьннай ш.-ян. μέσος — «месос» — юкъера яхачохи ἐγκέφᾰλος — «энкефалос» — ма дарра аьлча «керта чу боаллар» (керта хьоа ба ловшбар) яхачохи[1]) — букъатӀехк йолча дийнатий керта хьаь ралс. ХитӀоара кхаь первични хьаь ахкаргех юкъерчачох отт из. Боккха лоадам бола физиологе функцеш Ӏалашъю юкъерча хьаьво, царех я бӀаргса, хазар, болама́ доалдар, набарий циклий регуляци, сома хилар, юкъера нервий система хьалхьоаяра (корзагӀъяккхара) юкъера хьал лоаттадар, терко тӀаяхийтар, ориентацени, лорадараи, юхатохараи рефлексаш, лазар хоадалара боарам хувцар, тӀехье хилар де́зарца хоттаденнар, дегӀа температура[2].
| Юкъера хьоа | |
|---|---|
 Юкъера хьоа, кӀалара сурт | |
 Сага хьаь хии таламуси. Юкъера хьоа В яхача алапаца белгалбаькххаб Таламус A яхача алапацеи Варолиев мост - C яхача алапацеи белгалдаьхад БӀаьхо́ бола хьоа — D яхача алапаца | |
| Каталогаш | |
 Медиафайлаш Викиларма чу |
Анатоме лоаттам
тоаде
Юкъера хьоа биъ гувна лакхерчеи лохерчеи гувнашта нийса боаттӀабийя, хьувкха дукхагӀа йолча хана.
- Биъ гувна лакхерча гувнашта нийсса юкъера хьоа хьабоаттӀабаьчул тӀехьагӀа цӀе тӀуми, бӀаргхьоабу нерва тӀумараши царехи хетта (ассоциированни) йола Эдингера-Вестфаля тӀуми, Ӏаьржа хӀамеи, хьаь когилгаши цар кӀийленащи гу[3].
- Биъ гувна лохерча гувнашта нийсса юкъера хьоа хьабоаттӀабаьчул тӀехьагӀа Ӏаьржа хӀама, бло́ка нерва тӀумараши, хьаьлга лакхерча когилгий наьгои гу[3].
- Шинна хоадабаргахьа керта хьаь кхоалагӀеи диълагӀеи оагилг хотта Сильвия водопровод го́ йиш я, цул совгӀа водопровода улувра сира хӀама а гу.[3]
Юкъера хьоа сенах латт дагала́ца аттагӀа хургдолаш цу юкъерча хьаь боаттӀабар кӀалтӀараяьккхача чан батаца дистар да: цӀе тӀумараш цу чан «бирса» бӀаргаш хул, хьаь когилгий кӀийленаш цун лергаш хул, хьаь тхов — цун чӀенг, хӀаьта юкъерча хьаь ка́ди хьаь когилгий дегӀамаши цу чан бата хургья.
Юкъера хьоа латт тховнахи юкъерча хьаь ка́да даькъахи , Сильвиева водопроводахи, хьаь когилгехи, иштта нервий хаьса къастта яьдача тӀумарехи курсехи. Юкъерча хьаь тӀехьашкахьара (цӀоган, каудальни) гӀай варолия тӀийнахи хьаьлгахи латтача тӀехьашкарча хьаьца (метэнцефалонаца) да. Хьалхашкахьара (мерий е зӀокий, ростральни) гӀай юкъхьаьца да (таламусахи, субталамусахи, гипоталамусахи, эпиталамусахи иштта кхычарехи латташ бола)[4].
КӀоаргагӀа дувцаш хилча юкъера хьоа Ӏохьоахадаьчох латт:
- тховнах, из ше́ латт:
- биъ гувнах. Биъ гув яхар Сильвия водопроводал лакхахьа (дорсальнигӀа) юкъерча хьаь тховна «биъ гувна Ӏоакъа» е «тховна Ӏоакъа» оалача шаьрача (чӀаьпача) тӀехен тӀа йиъ айлу моттиг (гув, мутайк, богилг) я. Биъ гувна лакхерча шиннех лакхера ши гув (лакхера колликулаш) оал, лохе́рчарех — лохера ши гув (лохера колликулаш).
- када юкъерча хьаь даькъах, из ше латт:
- водопровода улуврча сирача хӀамах;
- цӀеча тӀумах;
- юкъерча хьаь ретикулярнича (цхьарала) формацех ;
- цхьаццача тутен нервий тӀумарех;
- када вентральнича (керара) даькъах;
- када дорсалнича (букъан) даькъах;
- Ӏаьржача хӀамах;
- хьаь когилгех;
| Цхьалхала хьаь ахкаргаш | Шолхала хьаь ахкаргаш | Цхьалхала мезомераш | Шолхала мезомераш |
|---|---|---|---|
| Мезэнцефалон (M) | Мезэнцефалон (M) | M | M1 |
| M2 |
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ Mosby’s Medical, Nursing & Allied Health Dictionary, Fourth Edition, Mosby-Year Book 1994, p. 981
- ↑ Breedlove, Watson, & Rosenzweig. Biological Psychology, 6th Edition, 2010, pp. 45-46
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Martin. Neuroanatomy Text and Atlas, Second edition. 1996, pp. 522—525.
- ↑ Архивированная копия. ТӀеххьара техка хиннад укх дийнахьа: 5.03.2011. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура укх дийнахьа: 27.04.2011.