Суэца хьарсам
Суэ́ца хьарсам (эрс: Суэцкий канал; Ӏар. قناة السويس, Къанат ас-Сувайс[1]) — шлюзаш йоаца Мисарера кемаш лела хьарсам. Суэца хьарсам Лаьттан Юкъера форди ЦӀе форди хотташ да. Хьарсам уллаш йола моттиг Африканеи Евразенни юкъе доазув санна лоархӀаш я. ХӀиндий оакафорда́и Лаьттан Юкъерча форда акватореннеи (Малхбузера оакафорд) юкъе эггара лоацагӀа бола никъ Суэца хьарсама гӀолла бо́да: хьарсам бахьан долаш ерригача Африкана го баккха ца безаш, никъ 8000 км чӀоагӀагӀа лоацбеннаб, хӀаьта хьалха е из го баккха безар, е детта́ долча кемаш тӀара мовхьаш Ӏо а йоахаш лаьттан тӀагӀолла кхахьа дезар. Суэца хьарсам 1869-ча шера ноябрь 17-ча дийнахьа дийлад кемашта. Керттера ши фордков да: Порт-СаӀиди Суэци[2].
| Суэца хьарсам | |
|---|---|
| араб. قناة السويس | |
 Айламара даьккха сурт | |
| Дола моттиг | |
| Мохк | |
| Мухафазы | Порт-Саид, Исмаилия, Суэц |
| Экам | |
| Хьарсама дӀоахал | 160 км |
| Хий | |
| Корта | Средиземное море |
| · Керта моттиг | Порт-Саид |
| · Керта лакхал | 0 м |
| 31°15′26″ с. ш. 32°18′43″ в. д.HGЯO | |
| Даьрже | Красное море |
| · Даьржен моттиг | Суэц |
| · Даьржен лакхал | 0 м |
| 29°55′55″ с. ш. 32°33′47″ в. д.HGЯO | |
 — корта,  — даьрже | |
 Медиафайлаш Викиларма чу | |
Синая ахгӀайрен малхбузехьа улл хьарсам. ДӀоахалах 160 км да, тӀехьанахьара шорал 350 метрага кхоач, буха тӀа гӀоллара шорал — 20 метр[3]. Хьарсам керттерча шин фордковна юкъе улл: Лаьттан юкъерча форда тӀа латтача СаӀид-Фордковнаи, ЦӀеча форда тӀарча Суэца́и. Хьарсама малхбоалехьа СаӀид-Фордковна духьала Фуад-Фордков да шийна чу хьарсама администраци Ӏеш дола. Суэца духьала малхбоалерча оагӀорахьа Тавфикъ-Фордков доалл. Хьарсама тӀа Тимсахь Ӏама гаьна доацаш йоккха промышленни юкъарче я — ИсмаӀилийят яха пхьа.
Белгалдаккхар
тоаде- ↑ Ло:ИпПнКГН
- ↑ Суэцкий канал / И. А. Дементьев // Доккха советий энциклопеди : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Лабурдетт Ж.-П., Озиас Д. Египет. С.168 (эрс.). books.google.ru (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).
Литература
тоаде- Дементьев И. А. Суэцкий канал / Под ред. акад. Л. Н. Иванова. — Изд. 2-е. — М.: Географгиз, 1954. — 72 с. — (У карты мира). — 50 000 экз. (обл.) (1-е изд. — М.: Географгиз, 1952. 40 с.)
ТӀатовжамаш
тоаде- Darius the Great’s Suez Inscriptions. www.livius.org (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).Архиве диллад 2010 шера тушола 27 дийнахьа.
- Encyclopedia of the Orient: Suez Canal (ингл.). lexicorient.com (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар).Архиве диллад 2018 шера тов 25 дийнахьа.