Эрсече

(Россия яха оагIув укхазахьа хьожаяьй)

Россе Федераци е Эрсече (эрс: Российская Федерация, Россия, цӀи хьаяьннай яний: Ρωσία яхача дешах — Русь[16], ингал: Russia) — Малхбоалерча Европеи ГӀинбухерча Азеи улла паччахьалкхе. Бахархой — 142 856 536 саг. Эрсечен аре ший Конституцех 17 125 191 км² я. Хьалхарча моттиге я аренах, ийслагӀча моттиге я бахархой дукхал лаьрхӀача.

Эрсече
Байракх Герб
Байракх Герб
Эрсечен паччахьалкхен гимн
Эрсече Дунен карта тӀа. Сийрда-баьццарча бесаца белгалдаьд ГӀирма гӀайрен лаьтта. Из Эрсечех хьахоттарца Дунен халкъаша им дилладац.
Эрсече Дунен карта тӀа.
Сийрда-баьццарча бесаца белгалдаьд ГӀирма гӀайрен лаьтта. Из Эрсечех хьахоттарца Дунен халкъаша им дилладац.
Кхоллар (ма дарра)
 • 862 шу[1][2] Паччахьалкхе йолаялар
 • 882 Къаьнара эрсе паччахьалкхе
 • 1478 Эрсе паччахьалкхе
 • АьрхӀий 22 (Лайчилла 2), 1721 Россе импери
 • Михий 1 (14), 1917 Россе республика
 • АтрхӀий 25 (Лайчилла 7), 1917 РСФСР
 • Михий 23, 1918 Россе паччахьалкхе
 • Чантар 22, 1922 СССР
 • 1991 шера Чантар 25 денз Россе Федераци
Паччахьалкхен мотт эрсий[lower-alpha 1]
НанагӀала Москоа
Кулгалдара кеп президент-парламента республика[3]
Президент Владимир Путин
Правительства тхьамада Михаил Мишустин
Федерацен Совета тхьамада Валентина Матвиенко
Паччахьалкхен думан тхьамада Вячеслав Володин
Лакхерча кхела тхьамада Вячеслав Лебедев
Паччахьалкхен ди светски паччахьалкхе[4]
Лаьтта
 • Деррига 17 125 191[5][6] км² (1-гӀа я Дунен тӀа)
17 098 246[7] км²
 • Хин тӀехен % 4,22[8]
Бахархой
 • Дукхал (2022) 145 557 576[9] саг (9-гӀа)
 • Бахархой дӀаязбар (2010) 142 856 536[10] саг
 • Бахархой айххал 8,56 саг/км² (181-гӀа)
ВВП
 • Еррига  долл.
 • Цхьан сагá  долл.
ВВП (ППС)
 • Еррига (2019) 4,390 трлн[11] долл. (6-гӀа)
 • Цхьан сагá 28 797[12] долл. (50-гӀа)
ВВП (номинал)
 • Еррига  долл.
 • Цхьан сагá  долл.
ИЧР (2019) 0,824[13] (геттара лакха; 49-гӀа моттиг)
Бахархой цӀераш эрсий, эрсе[14]
Валюта российский рубль, (RUB, 1991—1998 RUR)
Интернет-доменаш .ru, .su, .рф[lower-alpha 2]
Код ISO RU
Код МОК RUS
Телефоний код +7
Сахьата оасаш UTC+2UTC+12,
см. Россера ха
Машений лелам аьттехьа
Викилармий логотип Медиафайлаш Викиларма чу

НанагӀала — Москоа. Паччахьалкхен мотт — эрсий мотт.

БелгалдаккхарТоаде

Комментареш
  1. Федерацен 24 субъекте эрсий морг лелабу кхы а 68 паччахьалкхен мотт.
  2. Кириллический, введён 12 мая 2010 года[15]
Хьасташ
  1. Пчелов Е. В. Рюриковичи. История династии. — М.: Олма-пресс, 2001. — С. 4—5. — (Архив). — ISBN 5-224-03160-5.
  2. Российская государственность: опыт 1150-летней истории. — М.: Институт российской истории Российской академии наук, 2013. — 591 с. — ISBN 978-5-8055-0255-3.
  3. Атлас мира: Максимально подробная информация / Руководители проекта: А. Н. Бушнев, А. П. Притворов. — Москва: АСТ, 2017. — С. 31. — 96 с. — ISBN 978-5-17-10261-4.
  4. РФ Конституци. Глава 1. Статья 14
  5. Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 01.01.2019 (в разрезе субъектов Российской Федерации)
  6. «Къоабалдаь доаца» ГӀирма Мехка а Севастополь яхача пхье а лаьтташ лоархӀаш хилча
  7. «Къоабалдаь доаца» ГӀирма Мехка а Севастополь яхача пхье а лаьтташ ца лоархӀаш хилча
  8. Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 01.01.2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) // Федеральная служба государственной регистрации, кадастра и картографии (Росреестр)
  9. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2022 года Федеральная служба государственной статистики (эрс.) (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад 2022 Тушол 26 дийнахьа.
  10. Население, учтённое при Всероссийской переписи населения 2010 года (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). Федеральная служба государственной статистики. ТӀеххьара техка хиннад 2013 Села 10 дийнахьа. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 2013 Села 10 дийнахьа.
  11. World Economic Outlook Database, april 2020. IMF.org. International Monetary Fund. ТӀеххьара техка хиннад 2019 Села 1 дийнахьа.
  12. World Economic Outlook Database, October 2019. IMF.org. International Monetary Fund. ТӀеххьара техка хиннад 2019 Ардара 18 дийнахьа.
  13. Human Development Indices and Indicators 2019 (ингл.). Программа развития ООН. — Доклад о человеческом развитии на сайте Программы развития ООН.
  14. * Грищенко, А. И. К новейшей истории слова россияне (тӀакхача вӀаштехьа доаца тӀатовжам — тархьар). ТӀеххьара техка хиннад 2019 оагӀой бетта 15 дийнахьа. Архиве оттадаьд хьалхара хьаста чура 2019 Тушол 4 дийнахьа., Московский педагогический государственный университет, 2013
  15. Домен РФ доступен в Интернете
  16. ЦӀи Россия хьаяьннай эллин. Ρωσία (ru:МФА: [roˈsia]) — ишта оалаш хиннад Рума импере чу Къаьнарча Эрсечех. Кердача Эрсечен энциклопеди. Ред. А. Д. Некипелов., М., Энциклопеди, 2004. Том 1 (Эрсече). С. 200

.

ТӀатовжамашТоаде