Дарба
Дарба (да) (эрс: лечение) е терапи́ (я) (эрс: терапия, хьадаьннад ш.-ян. θερᾰπεία «<лорий> хьажар, дарба дар» яхача дешаех) — дегӀ лазарах е човнах де́рзадара духьа, могашал меттаоттаяра духьа деш дола хӀама. Дарба духхьала балхашца а доацаш салаӀийтарца а де ийш я. Хьокхама́ доаладе йиш я цӀийна Ӏоткъам лакха бола саг гӀойленга вергволаш ду дарба: пхаьнаш шерадайташ бола ма́х тох, цул совгӀа гонахьара тӀая́ь йиш йола сагото дӀайоаккх. Унахой берзабеш, царга бӀарглокхаш лораш боахкача моттигах дарбанче оал. Лоралгахьа тайп-тайпара дарбан Ӏилмаш белгалдоах: халкъа лорал, далил дола лорал, кхыдоа лорал.
Джеймс Коллинсон, литография, 1857
Да́рбан наькъаш тоаде
- Этиотропни терапи лазара бахьан дӀадоаккхаш ю (масала, нӀа́нкӀигашта духьалара дарба инфекце лазарашка леладу).
- Патогенеза терапи лазар гаьна далара наькъаш соцадеш ю. Этиотропни терапиях пайда эца аьттув боацача хана ю из (масала, ше́кара диабет (са́хар) долча хана гийга кӀаларча оъас инсулин лерттӀа хьа ца яккхар бахьан долаш лазар гаьна ца далийта из гормон дегӀа́ дӀате́лаш дарба ду, хӀанзарча лорала хьа́ле́ кхы де́ хӀама доацандаь).
- Симптоматикай (паллиативни, белгалоний) терапи къаьстта йолча лазарий белгало дӀаяккхар духьа лелаюя (например, применение анальгетиков при боли, жаропонижающих препаратов при «высокой температуре» и др.) Она может применяться в дополнение к этиотропной и патогенетической терапии.
- Симптоматическая терапия при невозможности радикального излечения (терминальная стадия онкологического заболевания и др.) осуществляется в рамках спектра лечебно-социальных мероприятий, называемого паллиативной помощью.
Консервативни дарба тоаде
Консервативни (хирургически доаца) дарба (терапи я-кх из) химеи, физикаи, биологеи методашца ду.
Химеи биологеи методаш тоаде
Цамогаш долча де́гӀа́ Ӏаткъарах химеи биологеи методаш керттера консервативни наькъаш да. Царех да:
- фармакотерапи (молхашца дарба дар, химиотерапи а лоархӀаш)
- фитотерапи
- иммунотерапи
иштта кхыдараш а
Физикай методаш тоаде
Физикай методех я физиотерапи, массаж, дарбан физкультура, гидротерапи. ДукхагӀча хана керттерча методашта гӀончалла йоагӀаш мара хилац уж. Физикай методех я иштта зӀанархецар дух тӀа йола методаш:
- радиотерапи
- УВЧ-терапи (Геттара Лакхачастотни терапи)
- магнитотерапи
- дарбан электрофорез
- лазеротерапи
Хирургически дарба тоаде
Хирургически дарба цхьан оагӀорахьа чурча лорала (терапи) юкъедодаш дац. Консервативни дарба де аьттув ца хилча е цунах пайда кӀезига хилча ду эттӀаварца дарба. ФуннагӀа дале а, терапии хирургии вӀашидухьала увттае йиш яц, хӀана аьлча из а вож а мичча тайпара дале а дарбаех дарба да. метод, способ, механизм[таржам де деза]