Вирусаш
Вирус (я) (лат: virus — дохьаш) — алхха дийна долча оагилгаш чу я́хаш а йола, ше оагилгаш доацаш а йола, инфекционни агент. Вирусаша моллагӀча тайпара йола организмаш толхаю, бацовгӀашкареи дийнаташкареи денз еннача нӀанкӀигашкеи архейшкеи кхаччалца (нӀанкӀигий вирусах нӀанкӀигафагаш оал). Цул совгӀа Ӏилманхошта кораяьй кхыйолча вирусашта йисте мара репликаци ца ю вирусаш (царех вирусаш-сателлиташ оал).
| Вирусаш | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ротавирус (электронни криомикроскопе оттадаьр теркалдеш компьютерца хьаяь йола реконструкци я) | ||||||||
| Ӏилман классификаци | ||||||||
|
ЦӀа: Вирусаш |
||||||||
| Дунен къамашта юкъера Ӏилман цӀи | ||||||||
| Viruses | ||||||||
| АргӀаш | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
1892 шера тхьамкий баьцовгӀай нӀанкӀигаш доаца патоген ювца ший статья Дмитрий Ивановскечо кепатехача дензи[2][3], 1898 шера Мартин Бейеринк яхачо тхьамкий мозаика вирус хьайийлача дензи[4] шоаш ма ярра тахка а тахка́ белгалъяьхай вирусий 6 эзар сов кеп[5], амма бакъда Ӏилманхоша бӀаь миллион сов хила мег йоах уж[6]. Вирусаш кораяьй Лаьтта хӀара экосистема чу, эггара дукхагӀа йола биологе кепаш (формаш) я уж[7]. Вирусаш тохкаш да микробиологе да́къа а дола вирусологи яха Ӏилма.
Дийната́ е сага́ вируса инфекце чуяьлча иммунитето жоп лу цунна (иммунитета жоп), цо дӀайоаккх лазар хьоадеш йола вирус. Иштта иммунитетагара жоп далийта йиш я, къаьстта цхьан вируса́ духьала йола иммунитет а йолча вакциний новкъосталца. Цхьабакъда, цхьайолча вирусий (царна юкъе адамий иммунодефицита вирус а (ВИЧ), вирус йола гепатит хьоадечун а) аьттув боалл цу иммунитето луш долча жопах кӀалхаръювла, хронически лазар а кхетийташ. Антибиотикаша цхьаккха а хӀама диц вирусашта.
Белгалдаккхар тоаде
- ↑ Вирусий таксономи (ингл.) Халкъашта юкъера вирусий таксономе комитета (ICTV) мазаоагӀона тӀа. (Техкаб укх дийнахьа: 6.04.2018).
- ↑ Дмитрий Гапон. «Фильтрующиеся вирусы» открытие в гранях времени // Наука и жизнь. — 2015. — № 6. — С. 38—50.
- ↑ Дмитрий Гапон. «Фильтрующиеся вирусы» открытие в гранях времени // Наука и жизнь. — 2015. — № 7. — С. 31—41.
- ↑ Dimmock, 2007, p. 4.
- ↑ Dimmock, 2007, p. 49.
- ↑ How many viruses on Earth?
- ↑ Edwards R. A., Rohwer F. Viral metagenomics // Nat. Rev. Microbiol. — 2005. — Т. 3, № 6. — С. 504—510. — DOI:10.1038/nrmicro1163. — PMID 15886693.