Бисмал
«АллàхӀа цӀерца, Къахетам беши Къахетам бергболаши волча» (Ӏар. بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ — бисмилля́хӀи-р-рахьма́ни-р-рахьи́м[1]).
1. Куфий йоазув
2. Ад-Дували йоазув
3. Хьаракаш хьахилар
4. ХӀанз а леладеш йола аль-ФарахӀиди йоазув
Бисмал, бисмилля́хӀ (да) (Ӏар. بِسۡمِ ٱللَّهِ), (Ӏар. بسملة), бисмал даккхар тасми́ят (да) (Ӏар. تسمية), — бусалба дин чу хӀара ламазагахьа, моллагӀа цӀена, кӀеззига мукъагӀа лоадам бола хӀама хьаделехьа оала дешаш. Цунца долалу бусулба наха язду дуккха каьхаташ. КъорӀан сурат деша волалуш доаккх бисмал массаза, ИйслагӀчунгара дӀа мел ийккха.
КъорӀан чу тоаде
КъорӀанагахьа къаьстта аят аьнна къоастадиц бисмал, бакъда цхьоалагӀча суратагахьа (Аль-Фатихьатагахьа) юкъе додаш лоархӀ из, хӀана аьлча Аль-Хьиджр яхача сурата 87-ча аята хьаяхачох Фатихьата чу 7 аят да. Цох хьакхетаду цу ворхӀнех бисмал хьалхара аят долга[2]. Из калам иштта ан-Намль («Зунгаташ») яхача сурата 30-ча аята дакъа да. «АллахӀа цӀерца» (бисмилляхӀи) аьнна лоацца цхьан аятагахьа мара дац — 11:41[3]. «Хьай Аьла цӀерца» (бисми раббика) яха калам КъорӀан чу йиазза латт, «цӀенавеш хьоахаве Ӏа» яхача амара тӀехьа[4] е «деша»[5]. АллахӀа цӀи «Хьоахаяр» (Зикр) кхойтазза латт, хӀаьта 55:78[6] аято Аьлан цӀи беркате хилар дувц «Фаьра я хьа Аьлан цӀи» (таба́рака исму раббика)[7].
Товрата чу тоаде
Товрата чу цун тарра йола калам текъам болалуча хана оал «Аьла цӀерца» къ.-жуг. בשם יהוה (бешем адонай)[8]. Цигга[9], АллахӀ ар-Рахьма́ни-р-Роахьи́м яхача калама тарра калам оал («Даьла къахетам беши къахетам бергболаши ва») — къ.-жуг. אל רחום וחנון «Эль-Рахум ве-Ханун»[10].
Каллиграфи тоаде
Бусулба каллиграфе (ХаттӀ) чӀоагӀа дукха яздеш леладеш да бисмал, ший даьржаи довзаши хилар бахьан долаш.
Хьайба урс хьакхар тоаде
Хьайба урс хьакхалехьа бисмал даккхаро цу хьайбан дулх хьаьнала ду, нагахьа санна из дулх бусулба дин чу могадаь далеи уйла-нигат нийса хинна далеи. Бисмал даьккхадар аьнна хьарам дола дулх хьаьнала хьахилац (масала, хьакхий дулх, саӀийда дийна хьайба, денна хьайба).
Белгалдаккхар тоаде
- ↑ Ханников, А. Энциклопедия ислама. — Мельников И. В., 2012. — С. 254.
- ↑ аль-Хиджр 15:87
- ↑ Худ 11:41
- ↑ аль-Ваки‘а 56:74, аль-Ваки‘а 56:96, аль-Хакка 69:52, аль-Аля 87:1.
- ↑ аль-А‘ляк 96:1.
- ↑ ар-Рахман 55:78.
- ↑ William A. Graham Basmala (Supplement 2016) // Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor: Jane Dammen McAuliffe, Georgetown University, Washington DC.
- ↑ Исход 34:5
- ↑ Фраза «Аллах Милостивый Милосердный» в Торе
- ↑ Исход 34:6
Литература тоаде
- Ньюби Г. Краткая энциклопедия ислама = A Concise Encyclopedia of Islam / Пер. с англ.. — М.: Фаир-пресс, 2007. — 384 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-8183-1080-0.